Químicos/as españois participan no desenvolvemento dun medicamento que xa superou dúas fases clínicas.

Unha proteína que o propio organismo produce de forma natural para defenderse dos virus ofrece a clave para combater a SIDA de forma máis eficaz. O péptido, denominado VIRIP, é a base sobre a que se deseñou un fármaco que xa se probou con éxito en ensaios clínicos en humanos en fase I e II e que podería estar listo no mercado nun prazo de cinco anos. A diferenza dos antirretrovirais convencionais, o novo medicamento apenas presenta efectos secundarios e é capaz de escapar á cada vez maior resistencia que opón o virus VIH aos fármacos habituais que tratan de impedir que penetre e infecte á célula.

Os resultados do traballo que ofrecen unha expectativa máis que prometedora no control da enfermidade publícanse hoxe na revista científica Science Traslational Medicine e corresponden á investigación desenvolvida por dúas universidades alemás, a de Ulm e a de Hannover, en colaboración co Centro de Investigacións Biolóxicas do CSIC.

Os científicos identificaron primeiro esta proteína no sangue e comprobaron que impedía que o VIH inxectase o seu contido a través da membrana nuclear. Ou o que é o mesmo, freaba a entrada do virus no sangue. Era a solución que se estaba buscando, pero existía un problema. Por si só, o péptido non servía como medicamento debido á súa escasa eficacia. Foi entón cando se lles ocorreu que a solución ao problema pasaba pola síntese de 600 variantes do VIRIP, ata que atoparon unha, denominada VIR-576, que presentaba unha eficacia similar e mesmo superior á doutros fármacos contra a SIDA, pero con menos efectos secundarios.

«O que fixemos foi aumentar a potencia a un péptido que todos temos no organismo para defendernos de determinados ataques virais e que, na súa forma natural, non é suficientemente activo para protexernos da infección por VIH», explica Guillermo Ximénez, o coordinador do equipo español que participa no proxecto.

O que se demostrou é que o péptido VIR-576 bloquea unha especie de arpón que a proteína do virus do VIH utiliza para penetrar na membrana da célula e infectala. «O fármaco, constata Ximénez, envolve a punta dunha especie de arpón que o virus crava na célula que vai infectar. Como a punta do arpón non pode ser alterada polo virus, este non pode atopar facilmente atallos para facerse inmune a VIR-576 e perde, por tanto, a súa capacidade de infectar».

O método é eficaz, pero nas condicións actuais enfróntase cun problema que impediría o seu uso nas poboacións máis afectadas pola SIDA: é caro e de complicada administración, xa que debe ser dispensado por vía intravenosa nos hospitais. «Nas condicións actuais, resalta Ximénez, non serve para o Terceiro Mundo». A solución que o equipo atopou para paliar este problema pasa por atopar un composto de baixo peso molecular, de tal forma que o fármaco poida ser inxerido para o seu tratamento como unha pílula.

Mentres tanto, a spin-off farmacéutica nada da Universidade de Hannover, sobre a que recae o peso do proxecto, encargarase de xestionar en varios hospitais os ensaios clínicos en fase tres, os últimos antes de que o fármaco poida ser lanzado ao mercado.

FONTE: A VOZ DE GALICIA